Lịch sử hình thành và phát triển GX Vạn Giã

GIÁO XỨ VẠN GIÃ

Thành lập: 1902

Bổn mạng: Ðức Mẹ Hồn Xác lên Trời.

Kính ngày: 15 tháng 8

Số giáo dân: 3912

Linh mục quản xứ: Antôn Hoàng Tiến Nam
Linh mục phó xứ: Phê rô Trần Anh Phú

Ðịa chỉ hiện nay: Thị Trấn Vạn Giã, Vạn Ninh, Khánh Hoà.

Ðt: (84) 58.840791

Chầu Mình Thánh Chúa: Lể Hiển Linh (Lễ Ba Vua)
Lược sử:

1. Vị trí địa lý

Giáo Xứ Vạn Giã Ðông giáp Biển Ðông. Tây giáp Giáp phận Ban Mê Thuột. Nam giáp Giáo xứ Vạn Xuân (Cầu Hiền Lương). Bắc giáp Giáo phận Qui Nhơn (đỉnh Ðèo Cả).

Gồm các Xã Vạn Phú, Vạn Bình, Vạn Thắng, Vạn Thạnh, Vạn Khánh, Vạn Thọ, Vạn Long, Vạn Phước, Ðại Lãnh và Thị Trấn Vạn Giã. ( x. Biển Đại Lãnh, Đèo Cả)


2. Hình thành và phát triển

Giáo xứ Vạn Giã được khai sinh do bà Matta Võ thị Sách, sinh năm 1845 tại ấp Tân Mỹ, quận Vạn Ninh (thị Trấn Vạn Giã ngày nay). Bà theo đạo công giáo năm 1891, dời nhà lên ở tại làng Phú Cang và xứ Vạn Giã bắt đầu từ đó. Chồng bà là Trịnh văn Xáng, sinh 1835, tại Hà Tịnh, theo trấn thủ Biên Hoà 1853. Biên Hoà mất năm Tân Dậu, tức năm 1861, rồi ông trốn ra Hòn Khói, ẩn danh và cưới Bà Sách làm vợ. Ông là người đạo gốc, nhưng không ai biết, mãi lúc gần chết mới tỏ và kéo vợ mình theo đạo. Ông chết năm 1888 tại làng Phú Cang, trao việc truyền giáo lên vai vợ mình gánh vác mọi mặt, đạo cũng như đời. Trung thành cũng như chồng, Bà đem theo các người giúp việc trong gia đình bà trở về với Chúa. Cũng từ đó mọc lên nhà nguyện bằng tranh ở ấp Tân Mỹ, Sau dời lên Vinh Huề, rồi định cư ở tại làng Phú Cang trên khu đất của bà Hai Sách dâng cúng, giáp rào vườn bà ở, xứ Vạn Giã càng ngày càng phát triển và trở thành họ lẻ của họ Gò Muồng, Ninh Hoà, mà lúc bấy giờ cha Cao làm chánh xứ. Mãi tới năm 1902 mới được cất nhắc lên làm họ chánh, Cố Liêm (E. Garigues) làm cha sở từ ngày 01-12-1902 tới 01-9-1913.

Từ 1891 đến 1926 giáo dân lên tới 352 người. Trước khi chết bà Matta Sách để lại chọ khu đất Thánh đường 3 mẫu ta, ruộng Núi Một, Tứ Chánh, ruộng Ðình gần 68 mẫu. Bà Matta Dưỡng cúng ruộng Cây Sao: 11 mẫu vào ngày 18- 3- 1946. Nhờ vậy các Cha Sở, Họ và các Cha dưỡng lão có phương tiện chi dụng truyền giáo...

Theo gương trên ông bà Hội Ðồng, Ðỗ Thúc Tập cúng cho Hội các Ðẳng ruộng Le le: 12 mẫu 3 sào 2 thước. Nhờ phương tiện trên, xứ Vạn Giã lại sinh ra bốn họ lẻ: Ninh Mã, Diêm Ðiền, Ðịnh Hoà, Vạn Xuân, với tổng số giáo dân gần 2500 người. Trong lúc này có cha Phanxicô Khánh, Dòng Chúa Cứu Thế mở đạo phụ giúp với cha xứ cho vùng Tu Bông, Cồn Nhãn và Ninh Sâm. Hy vọng trong tương lai, Ðức Mẹ là bổn mạng của Giáo xứ Vạn Giã, phù trợ cho các con cái của Mẹ trong toàn Huyện Vạn Ninh được mau biết Chúa.

CHÀO CHÁU ...CHÁU ĐÃ CHỌN HAI TẤM HÌNH TIÊU BIÊU XƯA&NAY CỦA NHÀ THỞ VẠN GIÃ RẤT ĐẸP,RẤT Ý NGHĨA CHỨNG THỰC VỀ MỘT GX CÓ BỀ DÀY LỊCH SỬ GẦN 110 NĂM- KHÁ ĐẶC BIỆT Ở VÙNG ĐỊA ĐẦU CỰC BẮC GP NHA TRANG HAY TỈNH KHÁNH HÒA...NHƯNG VỀ CÁC CHI TIẾT BÀI VIẾT KHÔNG CÒN HỢP THỜI (vì đều trích từ KỶ YẾU GIÁO PHẬN NHA TRANG biên tập chính thời 1966-1968- khi ấy rất chính xác&đầy đủ,có nguồn có gốc ngày tháng năm từ vị ân nhân-từng vị chủ chăn ở từ đầu đến hôm nay-ít có GX nào thu thập được như vậy...ĐẾN THỜI CHÚNG TA LẠI BÊ NGUYÊN XI NHỮNG CHI TIẾT KHONG CÒN PHÙ HỢP:NĂM NÀO MẢ GX VẠN GIÃ KÉO DÀI RA ĐÉN TU-BÔNG,ĐẠI LÃNH.??..GX DIÊM ĐIỀN RA ĐỜI LÚC NÀO?TỪ GX VẠNGIA TÁCH RA THEO ĐỊA GIỚI Ở ĐÂU?...VIẾT VỀ LỊCH SỬ KHÔNG NÊN TRÍCH TÁC SAI SÓT NHƯ VẬY.KHÔNG RÕ GIỮA CHÁU ADMIN&CHA PHÚ CÓ PHỐI HỢP KHÔNG MÀ TOPIC CÓ SỰ TRỦNG HỢP NỘI DUNG KHÁ NHIỀU NGOẢI 2 TẤM HÌNH MINH HỌA.HÃY CHỌN LỌC VÀ TÌM HIỂU NHIỀU HƠN VÀ NÊN BIÊN TẬPLẠI THÀNH MỘT...HÃY CẨN THẬN VỚI LỊCH SỪ...ĐỪNG VÔ TÌNH GHI CHÚ SAI SÓT LÀM HỎNG Ý TỐT LÀNH...CHÚC CHÁU VUI KHỎE HƠN.

GX VẠN GIÃ trong đời sống thường nhật là một bộ phận dân cư tham gia gắn kết mọi mặt về sản xuất-kinh tế-xã hội với nhân dân địa phương bao đời nay trên mảnh đất VẠN thân yêu...Vậy mảnh đất đó như thế nào:
Lịch sử
• Huyện Vạn Ninh trước kia là huyện Quảng Phước thuộc phủ Thái Khang, được thành lập năm Thịnh Đức thứ nhất (1653), đến năm 1690, phủ Thái Khang đổi thành phủ Bình Khang gồm 2 huyện Quảng Phước và Tân Định. Năm Gia Long thứ hai (1803) phủ Bình Khang đổi thành phủ Bình Hòa. Năm Minh Mạng thứ mười hai (1831), phủ Bình Hòa lại đổi thành phủ Ninh Hòa, gồm các tổng: Phước Tường Ngoại, Phước Tường Nội, Phước Thiện, Phước Hà Nội, Phước Hà Ngoại, Phước Khiêm.
• Sau khi Pháp xâm lược Việt Nam, Pháp đã mở đường 21, nối liền Buôn Ma Thuột với huyện Tân Định và cảng Hòn Khói, nền kinh tế Tân Định trở nên phồn thịnh. Pháp lại đổi tên huyện Tân Định thành phủ Ninh Hòa, cắt 3 tổng của huyện Quảng Phước là Phước Khiêm, Phước Hà Nội, Phước Hà Ngoại nhập vào phủ Ninh Hòa (huyện Ninh Hòa ngày nay). Phủ Ninh Hòa cũ đổi thành huyện Vạn Ninh ngày nay.
• Từ năm 1945 trở về trước, huyện Vạn Ninh có 3 tổng: Phước Tường Nội, Phước Tường Ngoại, Phước Thiện.
• Đầu năm 1946, chính quyền Việt Nam Dân chủ Cộng hòa chủ trương thành lập đơn vị hành chính cấp xã, huyện Vạn Ninh thành lập được 8 xã. Phước Thiện có 3 xã: Phước Đông, Phước Trung, Phước Tây; Phước Tường Nội có 3 xã: Đồng Xuân, Đồng Tiến, Đồng Hòa; Phước Tường Ngoại có 2 xã: Liên Hưng, Liên Hiệp.
• Đến năm 1956, chính quyền Việt Nam Cộng hòa cắt tổng Phước Thiện nhập vào huyện Ninh Hòa.
• Năm 1976, Vạn Ninh và Ninh Hòa hợp nhất thành huyện Khánh Ninh. Ngày 23-10-1978, Chính phủ ra Quyết định số 268-CP thành lập thị trấn Vạn Giã. Năm 1979, Khánh Ninh lại được tách ra làm 2 huyện Ninh Hòa và Vạn Ninh cho đến ngày nay. Tháng 12-1993, Nghị quyết kỳ họp thứ 4 Quốc hội khóa IX điều chỉnh ranh giới giữa 2 tỉnh Phú Yên và Khánh Hòa, thôn Vũng Rô (thuộc xã Đại Lãnh) được tách ra khỏi huyện Vạn Ninh, Tỉnh Khánh Hoà) để sáp nhập vào xã Hoà Xuân, huyện Tuy Hòa (tỉnh Phú Yên) [2]
Hành chính
Huyện có 12 xã (Đại Lãnh, Vạn Thọ, Vạn Thạnh, Vạn Phước, Vạn Long, Vạn Bình, Vạn Khánh, Vạn Phú, Vạn Lương, Xuân Sơn, Vạn Hưng, Vạn Thắng) và 1 thị trấn (Vạn Giã). Trung tâm huyện Vạn Ninh là thị trấn Vạn Giã, nằm trên trục quốc lộ 1A, cách thành phố Nha Trang khoảng 60km về hướng Bắc. Đường sắt chạy qua các ga Đại Lãnh, Tu Bông, Giã trong huyện.
Du lịch
Huyện Vạn Ninh có các thắng cảnh du lịch như bãi biển Đại Lãnh và vịnh Vân Phong.
Bãi biển Đại Lãnh nằm dưới chân đèo Cả, có một bờ biển thoải dài, cát trắng mịn, nước trong xanh, đã là điểm du lịch từ nhiều năm. Bãi biển này vào năm 1836 đã được vua Minh Mạng chọn làm biểu tượng khắc trên 1 trong 9 đỉnh đồng đặt trước Thế Miếu ở Huế. Mũi Hòn Đôn trên bán đảo Hòn Gốm là điểm cực đông trên đất liền của Việt Nam.
Vịnh Vân Phong chỉ mới vừa được phát hiện tiềm năng. Vịnh có phần đất vươn ra biển Đông xa nhất Việt Nam. Với độ sâu trung bình 20-27 mét và ưu thế kín gió, gần đường hàng hải quốc tế, vịnh được qui hoạch thành cảng nước sâu để giao thương quốc tế, đặc biệt như trung chuyển dầu khí của Việt Nam. Đồng thời với ưu điểm về sự trong sạch, yên tĩnh và nét sơ khai, hoang dã, vịnh cũng được phát triển thành một điểm du lịch nghỉ dưỡng cho các du khách nước ngoài. Vịnh được Hiệp hội Du lịch thế giới (WTO) và Chương trình Phát triển Liên Hiệp Quốc (UNDP) đánh giá là khu du lịch nhiệt đới phức hợp với bãi tắm đẹp.
Nguồn :wikipedia.org