Lịch sử hình thành và phát triển giáo xứ Vạn Giã

GIÁO XỨ VẠN GIÃ
Thành lập:

Bổn mạng: Ðức Mẹ Hồn Xác lên Trời.

Kính ngày: 15 tháng 8

Số giáo dân: 3912

Linh mục quản xứ: Antôn Hoàng Tiến Nam
Linh mục phó xứ: Phêrô Trần Anh Phú

Ðịa chỉ hiện nay: Khóm 3, thị Trấn Vạn Giã, Vạn Ninh, Khánh Hoà.

Ðt: (84) 58.840791

Chầu Mình Thánh Chúa: Lể Hiển Linh (Lễ Ba Vua)

Giờ lễ

Thánh lễ Chúa Nhật

Thánh lễ I : 4g30

Thánh lễ II : 16g30

Thánh lễ ngày thường

Sáng 4g30



Lược sử:

1. Vị trí địa lý

Bản đồ / Bản đồ 2

Giáo Xứ Vạn Giã Ðông giáp Biển Ðông. Tây giáp Giáp phận Ban Mê Thuột. Nam giáp Giáo xứ Vạn Xuân (Cầu Hiền Lương). Bắc giáp Giáo phận Qui Nhơn (đỉnh Ðèo Cả).

Gồm các Xã Vạn Phú, Vạn Bình, Vạn Thắng, Vạn Thạnh, Vạn Khánh, Vạn Thọ, Vạn Long, Vạn Phước, Ðại Lãnh và Thị Trấn Vạn Giã. ( x. Biển Đại Lănh, Đèo Cả)

2. Hình thành và phát triển

Giáo xứ Vạn Giã được khai sinh do bà Matta Võ thị Sách, sinh năm 1845 tại ấp Tân Mỹ, quận Vạn Ninh (thị Trấn Vạn Giã ngày nay). Bà theo đạo công giáo năm 1891, dời nhà lên ở tại làng Phú Cang và xứ Vạn Giã bắt đầu từ đó. Chồng bà là Trịnh văn Xáng, sinh 1835, tại Hà Tịnh, theo trấn thủ Biên Hoà 1853. Biên Hoà mất năm Tân Dậu, tức năm 1861, rồi ông trốn ra Hòn Khói, ẩn danh và cưới Bà Sách làm vợ. Ông là người đạo gốc, nhưng không ai biết, mãi lúc gần chết mới tỏ và kéo vợ mình theo đạo. Ông chết năm 1888 tại làng Phú Cang, trao việc truyền giáo lên vai vợ mình gánh vác mọi mặt, đạo cũng như đời. Trung thành cũng như chồng, Bà đem theo các người giúp việc trong gia đình bà trở về với Chúa. Cũng từ đó mọc lên nhà nguyện bằng tranh ở ấp Tân Mỹ, Sau dời lên Vinh Huề, rồi định cư ở tại làng Phú Cang trên khu đất của bà Hai Sách dâng cúng, giáp rào vườn bà ở, xứ Vạn Giã càng ngày càng phát triển và trở thành họ lẻ của họ Gò Muồng, Ninh Hoà, mà lúc bấy giờ cha Cao làm chánh xứ. Mãi tới năm 1902 mới được cất nhắc lên làm họ chánh, Cố Liêm (E. Garigues) làm cha sở từ ngày 01-12-1902 tới 01-9-1913.

Từ 1891 đến 1926 giáo dân lên tới 352 người. Trước khi chết bà Matta Sách để lại chọ khu đất Thánh đường 3 mẫu ta, ruộng Núi Một, Tứ Chánh, ruộng Ðình gần 68 mẫu. Bà Matta Dưỡng cúng ruộng Cây Sao: 11 mẫu vào ngày 18- 3- 1946. Nhờ vậy các Cha Sở, Họ và các Cha dưỡng lão có phương tiện chi dụng truyền giáo...

Theo gương trên ông bà Hội Ðồng, Ðỗ Thúc Tập cúng cho Hội các Ðẳng ruộng Le le: 12 mẫu 3 sào 2 thước. Nhờ phương tiện trên, xứ Vạn Giã lại sinh ra bốn họ lẻ: Ninh Mă, Diêm Ðiền, Ðịnh Hoà, Vạn Xuân, với tổng số giáo dân gần 2500 người. Trong lúc này có cha Phanxicô Khánh, Dòng Chúa Cứu Thế mở đạo phụ giúp với cha xứ cho vùng Tu Bông, Cồn Nhăn và Ninh Sâm. Hy vọng trong tương lai, Ðức Mẹ là bổn mạng của Giáo xứ Vạn Giã, phù trợ cho các con cái của Mẹ trong toàn Huyện Vạn Ninh được mau biết Chúa.

Ngoài ra giáo xứ còn có các Họ lẻ: Ðịnh Hoà.



Các linh mục phụ trách giáo xứ từ ngày thành lập đến nay:

Cha Cao: 1888 - 1902

Cố Liêm (E. Garigues): 1902 - 1913

Cha Phêrô Từ: 1913 - 1914

Cha Phil. Khiêm: 1914 - 1918

Cha Matthêu Thiên: 1918 - 1923

Cha Giuse Phiến (Simon Trần văn Phiến?): 1923 - 1927

Cha Gioan Dụng: 1927 - 1933

Cha Tôma Tới: 1933 - 1943

Cha Phaolồ Quyển: 1943 - 1947

Cha Giuse Nguyễn Công Nghị: 1947 - 1955

Cha Gioan Sanh: 1955 - 1956

Cha Pal. Huỳnh Kim Lăng: 1956 - 1957

Cha Antôn Hồ NgọcHạnh: 1957 - 1958

Cha J.M Ngạn: 1958 - 1959

Cha Gioan Hiếu: 1959 - 1960

Cha Gioan Chiểu: 1960 - 1962

Cha Giuse Long: 1962 - 1963

Cha Luy Lê Văn Sinh: 1963 - 1964

Cha Gioan Minh: 1964 - 1966

Cha Alexis Nguyễn Thạch Ngọc: 1966 - 1967

Cha Giacôbê Nguyễn Văn Vĩnh: 1967 - 1995

Cha Antôn Hoàng Tiến Nam: 1995 đến nay...

Cha phó xứ Tâm

Cha phó xứ Phan Cường 2006-2010

Hoa quả ơn gọi

Lm Phêrô Huỳnh liên Ban

Lm Giuse Nguyễn công Đắc

Lm Giuse Đào quang Khải

Lm Phêrô Trần văn Điện
Lm Philipphe Nguyễn Văn Tin
Lm Giacobe Thái Ngọc Sanh

Thầy Huỳnh Thông (Thầy Tôma Ofm)

Nt. Đào thị Minh Châu

Nt.St Jeane Nguyễn thị Thảo

Nt. Trinh Tâm

Nt. Khánh Linh

Nt. Thanh Hương

Nt. Thêophane (c)

Nt. Bartelémie.

Sinh hoạt giáo xứ

1. Các lớp giáo lý

Giáo xứ tổ chức 26 lớp giáo lý hằng năm từ lớp Ðồng cỏ non đến lớp Kinh Thánh III. Ðội ngũ giảng viên giáo lý gồm 30 người.

Hằng năm có hai khoá giáo lý hôn nhân, mỗi khoá 6 tháng. Chương trình do cha sở cung cấp, giảng viên là Hội Ðồng giáo xứ.

Giáo lý Tân tòng hôn nhân, đặc trách do quý Soeurs Khiết Tâm dạy theo bài vở của cha sở cung cấp.

2. Các hoạt động

Hằng năm vào dịp tết, lễ Giáng Sinh, lễ bổn mạng của giáo xứ, giáo xứ vận động bà con khá giả trong giáo xứ cũng như bà con ở nước ngoài về thăm gia đình cho gạo, cho tiền giúp đỡ người nghèo. Cụ thể trong năm 1998, trong dịp Tết Nguyên Ðán Mậu Dần, giáo xứ nhận được 1200kg gạo và 3.200.000 đồng cho 64 em học sinh nghèo trong giáo xứ.

Hướng tương lai:
Chia lớp học giáo lý theo chương trình giáo lý phổ thông của giáo phận từ ĐCN-Vào Đời. Và sau khi học xong 12 năm giáo lý, Ban giáo lý sẽ cấp chứng nhận đã học xong chương trình giáo lý phổ thông.
Đưa các em học sinh giáo lý là các em thiếu nhi Thánh Thể.


H́nh Nhà Thờ Vạn Giă xưa





Nhà Thờ Vạn Giã nay


[img][/img][img][/img]

[img][/img]
[img][/img]

ĐỂ CHUẨN BỊ CHO KỶ NIỆM 110 NĂM (1902-2012) XIN CHA HÃY LÀM VIỆC SÂU SÁT HƠN QUA CHA SỞ & HĐGX ĐỂ BIÊN TẬP LẠI CHỦ ĐỀ NÀY VÌ ĐẾN NAY SẺ CÓ NHIỀU DỮ LIỆU MỚI&PHONG PHÚ HƠN ...CÓ RẤT NHIỀU CON NGƯỜI-CHỨNG NHÂN XƯA,HÌNH ẢNH ,BÀI VIẾT ...TỪ TRONG NƯỚC RA ĐÉN NƯỚC NGOÀI CHƯA ĐƯỢC TẬP HỢP ...NHƯ THỜI ĐÃ ĐƯỢC QUI TỤ LẠI KHI XÂY DỰNG THÁNH ĐƯỜNG MỚI 2009.

xin trả lời cho người thắc mắc trên: Đây chỉ là tiểu sử giáo xứ được lấy từ nguồn trang giáo phận Nha Trang và một vài hình ảnh tiêu biểu cho giáo xứ về nhà thờ củ và nhà mới ngày hôm nay. Còn chuyện hình ảnh tư liệu đủ về giáo xứ, con người...và cả chuyện chuẩn bị lễ 110 năm thành lập giáo xứ có hay không đó là chuyện thuộc thẩm quyền của cha quản xứ. Xin thông cảm nhé.
Lm Phó xPhêrô Trần Anh Phú.

Nếu có hình ảnh, tư liệu về giáo xứ xin cho tôi. Và nếu có góp ý thì xin nêu rõ quý danh (họ và tên, địa chỉ, số điện thoại.....) đầy đủ để có gì tôi trực tiếp liên hệ giúp cho tôi và công việc chung của giáo xứ nếu có việc...Xin cám ơn. Cha phó xứ.

Một chiều,mưa nhẹ rí rách...bên ly cà phê nhỏ giọt...tôi có buổi quay về ...lan man mơ tưởng...Vạn giã ngày ấy...một làng chài,một thôn đồng lúa..rồi thành một thỉ trấn đìu hiu..nhưng mang trong ký ức sao vẩn đẹp lạ lùng...hay là bởi tôi là người con xứ này...dù rằng không sinh ra tại nơi đây ...có lẻ ông bà ,cha mẹ tôi mới đích thực là những người con của xứ Vạn...Mổi lần được dắt đi xa...rồi lại được trở về..hình như thành nỗi nhớ đong đầy...có những ngày hè...nắng chiều chếch bóng...nhửng tia nắng sót ...trải vàng lên thửa ruông...lúa đang ngậm đòng...gió nhẹ lay đọng hạt...
dốc nhà thờ đổ xuôi...lửng thửng như bước chân chim...dẩn dài đến cuối hướng...nơi có bóng tiền đường sừng sững...tiếng chuông ngân nhịp một...
.Ngày đó không đông người đi lể.. hình như chỉ bước bộ...không tiếng động cơ...chỉ nghe hỏi đáp nhỏ nhẹ của những người gặp mặt...qua hàng rào bàn chải...qua chiếc cổng đơn sơ...những tà áo dài bước đến ...có thể đã lem ít bụi đường...bởi chỉ bằng đất ruộng sình...Dấu ấn tuổi thơ ...ngôi nhà thờ rêu cũ...ngọn thánh giá cao ơi là cao...Ôi màu xanh nhạt nhòa...bóng nhà thờ đổ...dáng mặc trầm thinh lặng...hình như là đang hỏi...này con là ai...sao con lại vào đây...???Ôi thời gian...không gian thánh thiện tôi mơ về...Ngày đó...chắc xa rồi...xưa rồi...Diểm ơi....Xin cảm ơn NGÀI,xin cảm ơn tất cả... bởi được những phút đứng lại...trải lòng cùng chốn củ...hương xưa...

Có nhiều lần,tôi cố gắng tìm hiểu và tự trả lời,tại sao những nơi chốn địa danh &cơ sở vùng Vạn giã thường được gọi kèm với điệp khúc đuôi chì có chử ''Giã" như: xứ GIÃ...dân GIÃ...Chợ Giã...ga GIÃ...trạm,quán Giã,cửa Giã...như nhà dân gian học Nguyễn-Man-Nhiên nói chỉ một tiếng ''GIÃ'' sao mà thân thương,đơn giản vô cùng tận nhưng mà chất chứa bao nổi niềm :...đi Giã...về Giã...ở Giả...ra Giã...xuống Giã...có lẻ dể nói, dể quen cái miệng của phần lớn dân cư mà thành.Ngày tôi &các bạn đồng lứa rời quê đi học hay đi làm về sau...nếu ai hỏi ở đâu,xứ nào?...chỉ trả lời gọn nhanh một chử''Giã" là người đối thoại đều biết ngay là...''Vạn giã"...Ngay trong cộng đồng giáo phận,hay thường có dip nói chuyện cùng cac giáo xứ khác hay thường gặp câu hỏi như:.. Nhà thờ Giã, ca đoàn Giã..hội các bà mẹ Giã...ông nào đang làm cha Giã?..ai là thầy Giã?...ai là ma sơ Giã?...chì có ''đức cha Giã"là chưa có mà thôi..(có dip tôi sẻ kể câu chuyện hài này đả từng xảy ra rồi..)
Ngày đó...ngày đó...chắc lâu,lâu...nếu bắt đọc đúng địa danh Vạn giã cho người khác nghe cho trọn chắc phải là người có chử hay thường gọi là người được đi học hoặc là giới đi lại nhiều có tiếp xúc với tầng lớp thư lại,quan chức chứ đại đa số là giới ghe thuyền,rẩu bạn,ruông đồng...ăn nói ''đớt đát''hằng ngày...Hôm nay các em đọc va phát âm hai tiếng ''Vạn giã" không có gì khó nhưng thử tưởng tượng trước kia...đám nhà biển, dân nhà đồng cả năm chỉ ở trong xóm làng,có biết đi đâu mà giao lưu...vậy chắc chắn khi đọc chử ''Vạn" sẻ thành là ''..q..ụa..ng"...''Giã"...hên là em nó dể hơn nên qua đươc ...như vậy ''Vạn giã"='' q..ụa..ng-giã" đọc xong chắc thằng em cũng nín thở...Thông thường ờ đời tốt hay khoe mà xấu hay che...cái gì dể hiểu,dể nói thì đem xài nhanh cho gọn...có lẽ thế nên phổ biến rộng rãi tiếng Giã ai cũng đều hiểu nhanh là Vạn giã...hay khó quá,khòi đánh vần uống miệng như địa danh Hòn khói ta gọi tắt là...Rớ..chả ai còn thắc mắc...chuyện nhỏ..cứ thế mà thế hệ này truyền qua thế hệ sau.
Vẫn không quên được vào năm 2000 đầu...tại phi trường TSN saigon...lúc tối khu đưa tiển khá đông người ...từng nhóm ...từng nhóm quần tụ bên người sắp ra đi...tôi đang ở bên cạnh hai vợ chồng trẻ có ít người thân hình như là gốc biển...có tiếng khóc nhẹ...cô gái kiềm cảm xúc ...cất tiếng hỏi"chừng nào anh..vờ..Giã"...khi cái đớt đát mộc mạc vang lên...khuôn mặt người đàn ông run run& thẩn thờ...tôi đứng bên canh nghe xốn xang gai gai người...có lẻ đó là tiếng âm vọng mãi mãi ở trong lòng người ra đi...nó sẻ hơn nhiều lần những lời chia tay chuẩn giọng khác...nó giá trị nhiều lần những nụ hôn gió chung quanh..."anh...q...ườ..; sang năm anh q..ườ.."...tôi tin chắc họ sẻ sống có đôi...họ sẻ mãi có hạnh phúc.

TRĂM NĂM NÀO CÓ GÌ ĐÂU
CHẲNG QUA MỘT NẤM CỎ KHÂU XANH RÌ...
Một đời người thường ví trăm năm, người có vận cao số&hiếm thì có được vài vị,thông thường đa số thì được 2/3 chặng đường,còn vắn số thì 2-3 vị cộng lại...Nhưng đời sống đạo của một giáo xứ,một cộng đoàn dân Chúa thì trăm năm có thể mới là giai đoạn mở đầu,giai đoạn khởi phát của một xứ đạo ban mai...Giáo xứ Vạn giã cũng như các cộng đoàn các giáo xứ khác:Nhà Chúa bao giờ cũng là qui điểm cao nhất của cộng đoàn giáo dân đón nhận,trao gởi và chia sẻ...NIỀM TIN..hắng ngày,hằng tuần,hằng mùa phụng vụ...hoặc thậm chí có người đạo gốc ''dòng...dòng"chỉ đến vào dịp lể sự kiện(events)trong năm...hình như NGÀI bảo không sao cả...có ngày nó sẻ tự xử...hoặc nó sẻ được xử...dù sao nó cũng còn ráng đi tới hay ít nhất nó cũng biết hướng về TA...Mọi người đến và ra về dáng vẻ tốt hơn,tâm tưởng nhẹ nhàng hơn...phải chăng không gian CHÂN-THIỆN -MỸ đó có một chút thánh thiện,một chút gần gũi hơn cho phận người.Có đôi khi con người trần mắt thịt sao thấy CHÚA ở xa...Ông Cha và Nhà thờ thì ở gần...nên ai ai cũng muốn,trong mong ở gần mình lúc nào cũng phải tốt,cũng phải đẹp,phải thân thuộc ...để có gì mình hưởng ''ké'',lở có gì mình''dựa hơi"...hoặc cũng dể ''xin",dể''xai"và có thể dể ''cầu bầu ơn phước" trước các đấng Bề trên sao thấy cao đạo quá...
Nhà thờ Vạn giã xây dựng lên khi xứ đạo hình thành không lâu trước đó,vì là một vùng đất mở,lượng người mới và di dân được dung nạp rộng rãi qua các thời kỳ biến động trước đó...rất ít là giáo dân toàn tòng,phần lớn là tân tòng hoặc có thể đến đây xong mới xin trở lại đạo...Bởi vì,đất lành chim đậu; vùng''cơm trước mặt, cá sau lưng"của dất huyện Quảng phước xưa...đã níu chân bao kẻ mưu sinh đang lang bạt dừng bước.Đó là thời kỳ đã hình thành các xóm đạo nhỏ ở các vùng xa xứ đạo như :Tiên ninh-Diêm điền;Định hòa-Tứ chánh;Vinh huề-Suối miễu;Quán chùa-Chợ Cầu...khi đó cái nôi&trung tâm của xứ đạo có nhà thờ &Cha sở tại vủng Phú cang-Tân mỹ cùng cạnh bên là Trung dõng-Phú hội đã là ruộng thuộc,khá trù phú...sản vật nông,lâm,ngư,thủy,hải,sản khá dồi dào...lại gần ngay bến-chợ-huyện đường...ngay trung tâm của hai trục giao thông nam-bắc...dể dàng hơn...thanh bình hơn...thuận lợi hơn...đã mau làm phôi pha gốc tích người mới đến : bớt khắc khổ...bớt chắc chiu...bớt gò bó...ham vui hơn,buông tuồng hơn...Điều đó ảnh hưởng thấy rõ trong đời sống Đạo:hứng lên thì rất hăng say mà khi buồn thì dể bỏ...nên không biết là bao vị cha sở,các vị thầy-Suoer tiền nhiệm &bây giờ đã đau đầu và phải dày công chữa trị bớt tật không tốt này...tuy thế thương hay ghét phải trải lòng như dân Giã...rất dể mến và biết cậy trông...
Hạt giống ĐỨC TIN tiên khởi rơi vải tuy rải rác và quá nhỏ nhoi như nhửng ''hạt cải" ngày nào, với thời gian ít nhiều đã triển nở... từ nhúm nhỏ giáo dân ngày xưa qua sinh kế,qua gần gủi xóm giềng,qua mối dây yêu thương,qua sự chăn dắt của các vị chủ chăn...đã hình thành...đã có Giáo xứ VẠN GIÃ& Giáo xứ anh em hôm nay...gần 110 năm đã nối kết chúng con nên một với dân CHÚA muôn nơi...Xin cảm ơn...ngàn lần.,.

CÂU CHUYỆN TRĂM NĂM:... THỬ NHÌN LẠI CÁC VỊ CHỦ CHĂN
QUA DÒNG LỊCH SỬ CỦA GIÁO XỨ VẠN GIÃ
Theo thời gian,từ giai đoạn tiên khởi đến ngày nay chắc khó có thể nói chính xác hoặc có cứ liệu xác đáng minh chứng cho hậu thế về những việc đã làm hoặc những thành quả trong khi đương nhiệm chăn dắt đoàn chiên giáo xứ…Nhưng rõ ràng tất cả các vị chủ chăn đều bỏ rất nhiều công sức &suy nghỉ,nhiều tâm&lực của mình để làm hết chức phận
Mổi vị chủ chăn,qua mổi giai đoạn& hoàn cảnh riêng…phải nghiêng vai gánh vác những khó khăn,những nổi niềm lớn cũng như nhỏ nhặt của một cộng đoàn dân chúa mới hình thành,địa giới trải rộng toàn huyện Quảng phước xưa-vùng phía bắc của tỉnh Khánh Hòa-(từ đỉnh Đèo Cả vô tới dốc Hà thanh,đèo Bánh ít phía nam,bọc lên Hòa huỳnh-Xuân sơn ở phía tây,xuống phía đông vùng Hòn khói-Rớ…). Chúng ta có thể tạm phân chia ra các giai đoạn &phân kỳ để có sự nhận định dể dàng hơn

*GIAI ĐOẠN TIÊN KHỞI*: Năm 1902 đưa Họ lẻ Vạn giã,đang thuộc xứ đạo Gò Muồng-Ninh hòa do Cha Cao đương nhiệm Chánh xứ, trở thành xứ đạo mới với Cố Liêm(E.GARRIGUES) ngày 1-12-1902 làm cha chánh xứ…dù trước đó từ năm 1888,cha Cao đã thường xuyên chăm sóc và theo dỏi đời sống đạo &đời chi họ này…Đây là dấu mốc lịch sử quan trọng nhất,có khai sinh:tên tuổi…ngày tháng ...ra đời chính xứ Vạn giã.
Cố Liêm ở cùng với xứ Đạo Vạn giã đến ngày 1-9-1913 và kế tiếp là cha PhêroTừ năm 1913-1914,tiếp tục là cha sở Philipphe Khiêm từ 1914-1918 sau đó về làmCha sở xứ Gò muồng…Vị cha sở cuối cho giai đoạn này là Cha Mattheu Thiên từ 1918—1923…mốc son cuối thời kỳ này chính là xứ đạo xây dựng xong nhà thờ-xác lập qui điểm Sinh hoạt tập trung-trong một khuôn viên hoàn chỉnh…số liệu ghi nhận trong giai đoạn này có lượng giáo dân lên trên 350-400 người (vào sổ rửa tội từ 1891-1926 là 352 người đầy đủ danh tính) không kể lượng di dân đã theo đạo vào đến, lưu cư không chính thức…
*GIAI ĐOẠN ỔN ĐỊNH*(Sau năm1923—giửa thập niên 40): xứ đạo qua 20 năm rất an lành trong đời sống đạo&đời…Khi nhà Chúa đã hiện hữu &có người chăn dắt tâm linh gần gũi với các cha sở Simon Trần văn Phiến(1923-1927);cha Gioan Dụng (1927—1933),các gia đình rải rác xa xôi được quần tụ dần theo từng xóm đạo nhỏ theo khu vực..
Nổi bật nhất trong giai đoạn này là Cha sở Tôma Tới (1933-1943) tạo nhiều chuyển biến mạnh mẽ khi tổ chức lại giáo xứ,mở rộng nhiều mặt hoạt động và xây dưng thêm cơ sở vật chất mới qua các việc sau:
-Năm 1934 xây dựng nhà Xứ chính(hiện nay là nhà Cha phó đang lưu cư) để giúp cha sở ăn ở tiếp khách, làm viêc họp hành với ban chức việc xứ qui củ và thường xuyên hơn..Đồng thời qui tập và lập nghĩa địa xứ đạo riêng.gọi là GÒ MÃ THÁNH (khu vực UB Vạn phú nay).và tổ chức an táng theo nghi thức phụng vụ riêng của người có đạo.
-Hai năm 1935-1936 tiến hành và xây cất kiên cố nhà nguyện cho chi họ lẻ Diêm điền thay thế cho nhà nguyện tạm trước đó &năm 1939-40 tiếp tục tu bổ thêm và xây một vài lớp học từ quỉ Nhà chung giúp phát triển hơn cho các xóm đạo nhỏ chung quanh khu vực Tu bông.
-Năm 1937 thành lập Quỉ Nhà Chung &xây dựng dãy nhà chung ,bên cạnh nhà thờ và nhà xứ để có nơi tích góp lúa gạo&hoa lợi để nuôi dưởng hoạt động mục vụ &giáo dục quanh năm trong xứ.
*-Đặc biệt trong năm này,Cha sở đã có lời mời cho quí dòng Nử tu Mến thánh giá Gò thị xin đến giúp xứ …và chuẩn bị xây xong nhà quí suoer bên trái nhà thờ. Năm 1938 Cộng đoàn quí suoer đến giúp ngay việc tập hát&dạy giáo lý…Năm 1939 chính thức mở trường &lớp dạy chử từ xứ đạo ra tới bên ngoài …là trường GIUSINH về sau.
-Năm 1941-42 với sự dâng cúng dồi dào,Cha sở tiếp tục cho quỉ Nhà chung xây Dưỡng đường cho quí cha hưu trí giáo phận, có thể lưu cư ngắn hạn hoặc dài hạn,nằm ở vị trí đẹp, liền kề khuôn viên nhà thờ …
Nhờ vậy giai đoạn này rất ổn định vì có đầy đủ nền tảng cơ sở vật chất để qui tụ và thúc đẩy giáo dân sốt mến &gắn kết hoạt động mạnh mẽ hơn với nhà thờ &xứ đạo,kể cả xứ chính,xứ họ lẻ và từng xóm đạo nhỏ xa xôi nhất…
Giao thoa giửa giai đoạn này với giai đoạn sau là thời của Cha sở Phaolo Quyển(Từ năm 1943-1947)…vận nước &mệnh nhà bước vào những biến động theo dòng lịch sử...
Khởi đầu với sự kiện Nhật đảo chính Pháp ở Đông dương…và cái đói năm Ất dậu 1945 tại miền bắc…tất cả chỉ mong chờ đất nước sớm độc lập &hòa bình,…quê hương yên ổn...con đường đời và đạo luôn song hành tốt đẹp.
*GIAI ĐOẠN BIẾN ĐỘNG (giửa thập niên 1940-thập niên 80 ): tiếp bước công việc của các vị chủ chăn trước đó,nhà thờ và xứ đạo Vạn giã vẫn sống vững vàng


Trong đời sống đạo qua sự dẩn dắt với các cha sở sau :
-Cha Giuse Nguyễn công Nghị (1947—1955)
- Cha Gioan SANH……………(1955—1956)
- Cha Phaolo Huỳnh kim Lăng (1956—1957 )
- Cha Anton Hồ ngọc Hạnh (1957-1958 )
-Cha Tô-ma Ngạn (1958—1959)
-Cha Gioan Hiếu (1959—1960 )
-Cha Gioan Chiểu (1960—1962)
Cha Giuse Long (1962—1963)
-Cha Louis Sinh (1963—1964)
-Cha Gioan MINH ( 1964—1966)
-Cha Alix Ngọc (1966—1967)
-Cha Giacobe Nguyển văn Vĩnh (1967--- 1992 )
Giai đoạn này qua 12 cha xứ có hai mốc biến cố lớn của đất nước là đồng thời với hai cha sở gắn kết khá dài với xứ đạo là…Cha Giuse Nghị ( thời kỳ chia đôi đất nước) &Cha Giacobe Vĩnh ( thời kỳ thống nhất đất nước) …cũng là thời kỳ một số giáo dân trưởng thành ra đi theo hoàn cảnh-sinh kế mới, theo thời cuộc đến ở các xứ đạo khác trong &ngoài giáo phân,giáo hội Việt nam…nhưng đồng thời cũng đón nhận thêm rất nhiều dòng giáo dân từ các xứ tỉnh ngoài như:một số ở Bình-Trị-Thiên;đa số là Nam-Ngãi-Bình-Phú thời kỳ năm 1955-1956 &1973-1975…đặc biệt thập niên 80- đến thêm khá đông bà con giáo dân vùng Thanh-Nghệ…
Đất lành chim đậu…mổi đổi thay thời cuộc, giáo xứ Vạn giã đã tránh được sự phân ly, phân tán mà ngược lại tiếp tục qui tụ &gia tăng…tạo nên sự sinh động&đa dạng hơn
Dù có những lúc rất khó khăn mọi mặt,những tháng ngày rất nghiệt ngã…nhưng giáo xứ vẫn cậy trông mạnh mẽ,vẩn nổ lực gởi trọn niềm tin vào sự dẩn dắt của các vị Chủ Chăn…không phân hóa,không chao đảo trước thế tục ,trước xáo trộn xã hội …Thập niên 80& đầu 90 này,giáo xứ Vạn giã đón nhận nhiều cha xứ khác đến vì nhiều lý do cùng lưu cư và sinh hoạt chung với cộng đoàn giáo dân như : Cha Anton Hoàng tiến Nam; Cha Tephano Nguyễn sơn Ngà; Cha Phero Khoa..Ngoài hai cha phó xứ là :Cha Gioan Nguyễn Hữu Bút &Cha Phero Trần văn Tâm…Và sau đó chính các vị tiếp tục sứ mạng chăn dắt các đoàn chiên khác về sau cho giáo phận Nha trang…để bước vào giai đoạn sắp đến…
*GIAI ĐOẠN PHÁT TRIỂN MỚI(Thập niên 90----hôm nay): thời của những trì trệ,khó khăn và khó hiểu …gọi chung là thời bao cấp cũng dần qua đi.Đất nước và mọi mặt xã hội được thay đổi khá hơn,đang cố gắng thực hiện mở cửa đến với bên ngoài …quang cảnh chung từ giáo hội đến giáo phận Nha trang các đấng chăn dắt BỀ TRÊNđã làm việc không ngừng và cố gắng hết sức để đưa các giáo xứ,các giáo họ,các xóm đạo nhỏ và từng gia đình được chăm sóc ĐỨC TIN tốt hơn và qui củ hơn…Yêu cầu phải thay đổi ,đã được Đức cha Phao-lô &cố Đức cha Phê-rô lưu tâm đặc biệt đến hiện tình chính xứ Vạn giã (khi địa giới hành chính đã tương đương cả huyện Vạn ninh)…Và các ngài đã tiến hành cho tách lập thành ba giáo xứ với các vị chủ chăn mới mở đầu của giai đoạn này như sau:
Năm 1990-91 Cha Tephano Nguyễn sơn Ngà đang lưu cư tại Vạn giã ra làm cha quản xứ Vạn xuân,theo khu vực địa giới phía nam&tây nam huyện gồm ba xã :Vạn lương,Vạn hưng&Xuân sơn. Cha đã mau chóng ổn định và xây dựng phát triển giáo xứ Vạn xuân theo chức phận được giao …
Cha Giacobe Nguyễn văn Vĩnh sau 25 năm làm cha xứ Vạn giã, về Nha trang làm Cha quản xứ Hòa thuận (xứ Fatima)…Và cha Anton Hoàng Tiến Nam đang lưu cư tại chổ được giao chức phận làm quản xứ Vạn giã, để chuẩn bị gánh vác những việc phải làm để tiếp tục chăn dắt cộng đoàn giáo dân Vạn giã bắt đầu từ năm 1993.
Thánh lể bàn giao giửa quí hai Cha củ và mới được tổ chức vào ngày 28-12-1992 sau gần hai tuần trươc đó, hai quí cha đã cùng đồng tế kỷ niệm 25 năm linh mục trước đông đảo toàn thể cộng đoàn giáo xứ,
Năm 1995,với chức danh Cha phó xứ Vạn giã,Cha Phê-rô Trần văn Tâm tiếp nhận về đặc trách chi họ lẻ Diêm điền &giáo dân phía bắc để chuẩn bị tách lập xứ mới .
Sau gần ba tháng chuẩn bị, giáo xứ Diêm điền được thành lập theo địa giới phía bắc huyện Vạn ninh, thuộc khu vực Tu bông- Đại lãnh gồm các xã: Vạn khánh,Vạn long,Vạn Phước,Vạn thọ,Đại lãnh…đến hôm nay thêm xã đảo Vạn thạnh .
Các vị chủ chăn mới vào giai đoạn này phải gánh vác và phải làm việc rất nhiều, đặc biệt phải chỉnh đốn lại các công việc phụng vụ &mục vụ ngày cần qui củ hơn vì quá nhiều năm bị lơi lỏng và chệch choạc…tìm kiếm những giáo dân nhiệt thành,trẻ trung để có được HDGX giúp việc &xây dựng lại các hội đoàn,ca đoàn,khối dạy giáo lý…về con người,đồng thời cũng hàng loạt vấn đề cho việc xây dựng lại thánh đường mới &cơ sở hổ trợ về vật chất… Khó có thể kể hết những tâm, lực phải tuôn đổ của các cha sở lúc này vì áp lực và khối lượng giải quyết rất lớn trong lúc sức khỏe bản thân của từng vị đang đi xuống…
Tháng 9/2005 giáo xứ Vạn giã tiếp nhận Cha phó xứ Giuse Phan Cường về giúp đở Cha sở Anton và cộng đoàn giáo xứ, cùng tổ chức sắp xếp laị mọi mặt ,chuẩn bị việc khởi sự xây lại thánh đường từ tháng 3/2006…đây là người phải trực tiếp quán xuyến &phối hợp cụ thể để công trình không được ngừng một ngày…sinh hoạt giáo xứ & hội đoàn không để lơi lỏng một buổi…bởi vì một sự sai sót hay chậm trể đều có thể gây tổn thất ngay trước mắt…tội nghiệp cho một vị linh mục vừa khoác áo…chưa bao giờ được dạy đọc bản vẻ &cầm thước.. phải đi nghiệm thu,lại chịu trách nhiệm chính từng hạng mục…chỉ có cần cù và học hỏi từng việc, từng ngày…với tất cả và đã chu toàn tốt đẹp sau ba năm ròng chen vai gánh việc không nghỉ…Hai năm sau chưa đủ làm nhiều cho giáo dân xứng đáng hơn với ngôi nhà mới vừa xong.. rồi cha phải tiếp tục ra đi theo chỉ bảo của đấng bề trên.
Tháng 10/2010 Cha phó Phero Trần anh Phú được đưa đến giúp Cha Sở và cộng đoàn giáo xứ, một vị cha trẻ rất năng nổ và nhiệt tình…có thể sẻ là một gương mặt mới…cùng bước vào lịch sử giáo xứ như các vị tiền nhiệm.
Mổi giai đoạn, Giáo xứ Vạn giã, luôn được các vị chủ chăn dẩn dắt trong nổi niềm vui buồn chân thật và luôn luôn hy vọng…bởi vì các vị bao giờ cũng muốn giáo xư Vạn giã sẻ hòa nhập tương xứng,như các anh em giáo xứ khác trong đại gia đình giáo phận Nha trang ngày xưa-hôm nay-tương lai.,.
BẢI VIẾT VỚI THÀNH Ý MONG MUỐN MỌI NGƯỜI NUÔI DƯỞNG&GẮN KẾT VỚI GIÁO XỨ NHIỀU HƠN,CŨNG NHƯ CÓ THỂ THAM GIA ĐÓNG GÓP Ý KIẾN HOẶC CUNG CẤP THÊM TƯ LIỆU CHO LỊCH SỬ GX VẠN GIÃ ĐẦY ĐỦ HƠN.Xin cám ơn.
( Bài viết không thể nào tránh được sai sót &chưa chính xác khi ghi nhận lại cả một quá trình dài của giáo xứ Vạn giã
Bài viết cố gắng sưu tầm tư liệu riêng từ nguồn chính thức &chưa chính thức theo quan điểm cá nhân hoàn toàn không xác quyết vì cần tiếp tục bổ sung tư liệu, đồng thời có ý kiến của các vị chức trách của Giáo Xứ.)
BẢN ĐỒ TỔNG QUÁT KHU VỰC VẠN NINH ...NGÀY TRƯỚC 1968
(Rất tiếc vì trình hạn chế nên khi Past không hiển thị được )
BẢN ĐỒ HÀNH CHÁNH HUYỆN VẠN NINH&VỊNH VÂN PHONG.
Ngày nay,Giao xứ Vạn giã nằm trong địa giới gồm:thị trấn Vạn giã, xã Vạn phú, xã Vạn bình,xã Vạn thắng,hay thường lấy ranh giới dân gian là phía bắc từ Dốc ké-quốc lộ 1 xuống đến cầu Sông Gốc;phía nam đến bờ bắc sông Hiền lương;khu vực trên chiếu lên phía tây là núi; chiếu xuống phía đông là biển…địa hình là một giải đồng bằng hẹp ôm dọc bờ biển,nhìn xa là các đảo bao kín thành vùng vịnh, có đủ cảnh quan& sản vật của ruộng đồng,rừng,biển,sông núi…
Giáo xứ chia làm 8 giáo khu lần lượt là:Giuse, Phê-rô—Phao-lô;Thánh tâm;Các thánh tử đạo VN,Gioan-Baotixita;Mân côi;Têrexa,Gia-co-bê và giáo họ lẻ Định hòa đã có một nhà nguyện xây dựng hơn 50 năm(thời cha Chiểu),ngày Chủ nhật có cha ra dâng thánh lể.
Chính xứ Vạn giã ngày xưa (1902) chỉ duy nhất có một vị chủ chăn,với só giáo dân chưa tới 300 người ,hôm nay (dự kiến 2012)từ cả ba giáo xứ củ và mới với số giáo dân xấp xỉ 9000 người có thường xuyên sáu vị chủ chăn cả chánh&phó xứ cũng khó thể đáp ứng cho yêu cầu cho đời sống mục vụ toàn thể cộng đoàn dân chúa trong giai đoạn mới…nếu không có sự tiếp tay chặt chẽ của HDGD,và các tổ chức hội đoàn từ giáo xứ và không ngừng gắn kết mọi mặt với Giáo phận.